Laden. Een ogenblik geduld.

Type

Oriëntatie

Datum

Alle
Alle
Alle



John Kleinen


John Kleinen
Mijn ooit gekoesterde wensdroom om filmer-fotograaf te worden werd in 1967 door een
toelatingsjury van de Nederlandse Filmacademie schril verstoord omdat zij meende dat ik
“nog te groen” was voor de opleiding. Een jurylid had zich gestoord aan mijn niet geheel toevallig in Limburg gegroeide belangstellingvoor de op de Duitse TV vertoonde verfilmingen van toneeldrama en documentaires overhet verleden. Het was 1968 en toen hoorde je anti-Duits te zijn.
Ik koos na deze afwijzing voor een studie aan de UvA en al gauw kon ik in de jaren
zeventig als free-lancer voor diverse media het studentenverzet en alles wat daarom heen
cirkelde in beeld brengen. Filmen was toen nog geen optie, zelfs niet als je lid werd van
het maoïstisch-seksistische filmcollectief Cineclub onder leiding van nep-goeroe Ad Van
Praag. Het bleef bij assisteren aan de montagetafel voor de Maagdenhuisfilm waarvoor
studenten van de filmacademie hadden getekend.
Mijn eerste fotocamera, een Asahi Pentax kon ik kopen dankzij een bescheiden erfenis
van mijn oma. Met een doka aan huis lukte het aardig om als kleine zelfstandige mijn
studiebeurs aan te vullen met het geld dat ik als fotograaf verdiende. In 1976 studeerde ik
af en stond ik voor de keus om om me verder wetenschappelijk te bekwamen - ik was per
slot van rekening ook een paar jaar kandidaat-assistent aan de UvA geweest- of om
fotografie als mijn beroep te te kiezen. Ik werkte in die tijd voor Joost Guntenaar
(1944-2016), die mij voorhield dat ik in het laatste geval, me moest realiseren dat ik dan de
801ste fotograaf in Amsterdam zou worden. Mijn keuze was snel gemaakt.
Ik raakte in die tijd ook bevriend met Hans en Laura Samsom en met Aard Klein
(1909-2001) die me met enige regelmaat in zijn doka toeliet. In 1976 hadden Joost en ik
een tentoonstelling over China t.g.v. de opening van Canon Galerie Amsterdam in de
Leidsestraat (in 1979 nog eens herhaald t.g.v. de heropening van het Tropenmuseum en
vervolgens t.g.v. een buitenlandweek aan de Universiteit van Tilburg). De Pentax was al al
lang vervangen door een Nikon F2 en een Nikkormat als back-up.
Toen ik in 1977 als wetenschappelijk medewerker werd aangenomen op de UvA ben ik
blijven fotograferen. Ik hield mijn doka aan tot eind jaren tachtig. Met Jaap de Jonge, hoofd
beeld en geluid van het Tropenmuseum maakte ik twee multi-projecties over Burma (1985)
en Vietnam (1987), die nog jarenlang zijn vertoond. Ik bleef ook tot ver in de jaren
negentig werk verkopen en combineerde een van mijn onderwijsthema's (visuele
antropologie) met het maken van foto's, waarover ik workshops binnen die colleges gaf.
Later werd dat video. Het vak visuele antropologie dat vanaf de jaren zeventig werd
onderwezen, maakte een eental belangrijke wijzigingen door: de omslag van analoge naar
digitale fotografie en het steeds hanteerbaarder worden van filmcamera’s. Hoewel de
theorie van het beeld voorop stond, kon steeds meer praktijkles worden gegeven.
Beroepsfotografen als Hans en Laura Samsom en filmers als Louis van Gasteren, Bruce
Gray en Jean Hellwig kwamen gastcolleges geven. Een donkere kamer stelde studenten
in staat foto’s af te leveren voor studieopdrachten. Samenwerking met de Stichting Far
Reaching Visuals VISTA en het Beeld voor Beeld-festival leidde tot integratie van
(bewegend) beeld en geluid. Een omvangrijke videotheek van zo’n 1500 titels
ondersteunde het onderwijs gebonden onderzoek. Samen met studenten zorgden we voor
een volledige digitalisering van de aanwezige videobanden.
Mijn foto’s (zwart-wit) uit de jaren zeventig zijn nu ondergebracht bij SpaarnestadPhoto en
sinds kort ook mijn China archief (grotendeels kleur) uit 1971 (spaarnestadphoto.nl).
Mijn onderzoeksreizen naar Zuidoost-Azië, in het bijzonder naar Vietnam, en mijn verblijf
in Quezon City bij Manila waar ik een trainingsproject voor sociale wetenschappers
begeleidde hebben een omvangrijk archief opgeleverd: Vietnam sinds 1979 met
regelmatig terugkerende lange verblijven; de Filippijnen tussen 1989 en1992; Cambodja
vanaf 1992 en verder diverse korte bezoeken aan Suriname, Hong Kong, Zuid-Korea,
weer China in 2005, Tanzania en Zanzibar. Werken in zwart-wit verliet ik begin jaren
tachtig. De keuze voor dia’s en later digitaal was snel gemaakt, mede met het oog op de
praktische toepassing en het gebruik voor onderwijsdoeleinden via het Internet. Mijn diaarchief
dat zo’n twintig jaar omvat (1979-2000) is slechts voor een klein deel
gedigitaliseerd. Mijn onderzoek in en over Vietnam sinds 1979 leverde een uniek foto-en
filmarchief op van een land dat zich na 1975 probeerde te herstellen van een desastreuze
oorlog. Langdurig verblijf in een klein dorp in de buurt van Hanoi stelde me in staat de
ontwikkelingen op lokaal niveau in woord en beeld te volgen en op te slaan. In 2016
maakte ik samen met mijn zoon, inmiddels succesvol sound-designer, de documentaire
The Vanishing Village die gedetailleerd vastlegde hoe een plattelandsgemeente onderdeel
werd van een groter geheel, maar haar eigen identiteit binnen dat “Greater Hanoi” behield.
Voor details zie www.thevanishingvillage.org

contact John Kleinen: j.kleinen@uva.nl
Deze cookietekst kan aangepast worden in het beheergedeelte. Voor het goed functioneren van deze website zijn alleen functionele cookies nodig. Er worden geen tracking cookies gebruikt.

Download Zip-bestand

Een ogenblik geduld alsjeblieft, je zipbestand wordt nu aangemaakt.


Je beelden worden klaargezet. Je ontvangt een e-mail met een link waarmee je het zip-bestand kunt downloaden. Dit proces kan een paar minuten in beslag nemen.

Er is een fout opgetreden. Je zip-bestand kon niet worden gegenereerd.